Szanowni Państwo,

chciałbym zapytać o rozłączną pisownię wyrażenia "nie wprost". Rozstrzygnięcie słownikowe jest jednoznaczne, jednakże w tekstach matematycznych spotyka się pisownie łączną. Wiem, że pisownia łączna i rozłączna wyrazów z partykułą "nie" jest silnie związana z konwencją. Moje pytanie brzmi: czy niegdyś rozstrzygnięcia kwestii przysłówków niepochodzących od przymiotników były inne, czy jednak dzisiejsza zasada obowiązuje od zawsze?

Z wyrazami szacunku

Czytelnik

Dzień dobry, zastanawia mnie etymologia powiedzenia ,,nie przelewa się”. Czy chodziło w nim o to, że z powodu trudnej sytuacji finansowej nie przelewa się np. trunek? W znaczeniu, że nie pije się alkoholu, nie biesiaduje się. A może istnieje zupełnie inne wytłumaczenie?

Jakie są przyczyny coraz rzadszego użycia imiesłowów na rzecz nominalizacji w języku polskim? Słyszymy coraz częściej: to, czego nie widzisz kosztem tego widzianego itp.

Witam,
mam takie pytanko: co to znaczy, że ludzie lubią „plotki”. Bo często słyszę, jak ktoś mówi: „Tylko nie mów, żeby nie było plotek!”. A ja nie wiem, o co chodzi, i dlatego nie wiem, jak mam z kimś porozmawiać, żeby rzeczywiście nie narobić tych „plotek”. Proszę o odpowiedź na mojego maila.
Magda.

Szanowni Państwo,
na naszej stronie (iberoameryka.wordpress.com) często piszemy o obecnym prezydencie Meksyku, którego nazwisko brzmi Enrique Peña Nieto (jedno imię i dwa nazwiska). Według polonistów, z którymi się konsultowaliśmy, poprawna jest deklinacja według modelu Zola + Picasso. Niestety wzbudziła ona oburzenie znacznej części redakcji, która proponuje w ogóle nie odmieniać nazwisk albo chociaż zachować pierwsze nazwisko nieodmienne, a drugie odmieniać jak Moniuszko. Która wersja jest najlepsza?

Czy poprawne jest zdanie: „Świadomie zrezygnowaliśmy z rozmowy o Smoleńsku w trakcie kampanii, żeby nie być posądzanym o wykorzystywanie tragedii”? Czy nie powinno się powiedzieć „żeby nie być posądzanymi”? Mam wrażenie, że jest to przykład ogólnej tendencji w polszczyźnie do unikania liczby mnogiej orzecznika przymiotnikowego po łączniku w formie bezokolicznika lub imiesłowu.

1. Jak się powinno pisać słowo sanhedryn, dużą czy małą literą? W Nowym słowniku ortograficznym PWN (Warszawa 1999) pisane jest małą literą. Dużą literą słowo to zaczyna się we wszystkich dostępnych mi materiałach religioznawczych, a mianowicie: Anna Świderkówna – Rozmowy o Biblii, PWN Warszawa 2000; Peter Occhigrosso – Sekty Religie Wyznania, Muza SA Warszawa 1999; Konig Waldenfels – Leksykon Religii, Verbinum Warszawa 1997.

2. Jak powinno się określać członka innego niż mojżeszowe wyznania?
a)nie-Żyd
b)nie-żyd
c)nieżyd

W ramach reformy pisowni w 1936 r. postanowiono, że wyrazy w rodzaju Maria należy pisać przez i, a nie przez j, jak wcześniej (Marja). Zamiana litery i na j nie objęła wyrazów, w których j występowało po literach po c, s, z – zapewne dlatego, aby ludzie nie czytali zbitek zi, ci oraz si jako [ż], [ć] i [ś]. W wyniku tej decyzji pisownia mniej odzwierciedla język mówiony. Dlaczego w takim razie ją wprowadzono i czy planuje się jej wycofanie?

Szanowni Państwo,
mam wątpliwość interpunkcyjną w zdaniu z cytatem:

To brzmi znacznie lepiej niż „zrób to sobie sam”.

Chodzi mi o przecinek przed niż. Cytat stanowi tutaj pewną zwartą całość i nie jestem pewien co do interpunkcji. Nie wiem, czy należy go traktować jak zwykłe zdanie podrzędne, czy jakoś inaczej?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Jak zaznaczyć na początku wypowiedzi w utworze dramatycznym, że mówiący kontynuuje cytowanie? Poniższy zapis sugeruje, że to w cytowanym tekście było opuszczenie:

KUŹMA
Tak piszą. Stoi czarno na białym. „W dniu wczorajszym zatwierdzono ostatecznie wniosek”… Słuchasz, Oleś?
OLEŚ
Słucham, Kuźma, słucham…
KUŹMA
„…wniosek o amnestii. Akt ten, od dawna oczekiwany przez społeczeństwo”, tak piszą, przez społeczeństwo… „nabiera mocy prawnej z chwilą jego ogłoszenia”.